Nederland bestaat dankzij de dijken. Zij beschermen ons tegen overstromingen én diezelfde dijken vormen óók een belangrijke leefomgeving voor de insecten die we als mens zo hard nodig hebben, bijvoorbeeld voor onze voedselvoorziening.

Nederland, de naam zegt het al, ligt voor ongeveer 25% onder zeeniveau. Bijna 60% van ons land zou regelmatig overstromen als we niet zouden worden beschermd door zo’n 17.000 kilometer aan dijken, duinen en andere waterkeringen. Door klimaatverandering, bodemdaling en de zeespiegelstijging neemt de kans op overstromingen verder toe.

Naast hun functie als waterkering vormen onze dijken óók een belangrijke leefomgeving voor insecten. De dijken vormen als het ware een lint door het landschap. Daardoor zijn ze een essentiële droge verbindingszone voor soorten én hebben ze een belangrijke recreatieve functie. Waterschappen laten meer groen en bloemen op de dijken groeien waardoor die meer ruimte bieden voor biodiversiteit. Daarmee snijdt het mes aan twee kanten, want door meer plantensoorten op een dijk te laten groeien wordt deze ook verstevigd. Kortom, een bloemrijke dijk is dus ook een veilige dijk.

Sinds 2020 wordt onderzoek gedaan, het project Rijke Dijken, naar de insectenrijkdom op de binnendijken in het zeekleigebied van Zuidwest Nederland. Dit bevestigt de sleutelrol die deze dijken zouden kunnen vervullen voor de biodiversiteit in het agrarisch gebied. Tenminste, áls ze goed worden beheerd. Tijdens dit onderzoek zijn 105 dijkvlakken onderzocht. Daarbij zijn grote verschillen gevonden in de ecologische kwaliteit tussen deze dijkvlakken. Een klein deel daarvan bevat een zeer rijke fauna. Echter, bij een overgroot deel is sprake van een sterk verarmde ecologische leefomgeving.

Het vegetatiebeheer van de dijkvlakken met een rijke fauna onderscheidt zich door: kruidenrijkdom, aanwezigheid van struweel, overige natuur in de nabijheid, bodemreliëf, open plekken in de begroeiing en vegetatiestructuur. Bij de dijkvlakken waar aan deze factoren in meerdere mate wordt voldaan, is een opzienbarende diversiteit aan verschillende soorten bijen geconstateerd en zijn ook grote aantallen, meer dan 2000 per hectare, geteld. Ook hommels werden in aantallen van soms wel 1000 dieren per hectare geteld, met name op gedeeltes waar veel bloemen groeien.

Ook dijkvlakken in onze gemeente zijn in dit onderzoek betrokken, zoals een dijkgedeelte aan de Ruilverkavelingsweg langs de Amer. Ook hier werden grote aantallen solitaire bijen en graslandvlinders geteld. Naast de algemeen voorkomende soorten zijn ook enkele zeldzamere soorten gezien, zoals de bonte wespbij, borstelwespbij en resedamaskerbij.

In 2028 start het Waterschap Brabantse Delta met het verzwaren van de dijk langs de Amer tussen Moerdijk en Drimmelen. Gevreesd wordt dat deze werkzaamheden een verwoestende uitwerking op de flora en fauna van de dijken zullen hebben. Hierdoor komt de biodiversiteit wéér verder onder druk te staan. Over de noodzaak van de dijkverzwaringen zal weinig twijfel bestaan, niemand wil immers natte voeten.

Laten we hopen dat bij de uitvoering van de werkzaamheden naast veiligheid óók het behoud van de biodiversiteit centraal komt te staan.

Heb je vragen of wil je reageren stuur dan een e-mail naar kiemkrachtdrimmelen@gmail.com.